I wojna światowa

była jedną z największych konfliktów zbrojnych w historii ludzkości. Trwała ponad 4 lata pomiędzy sierpniem 1914 roku a listopadem 1918 roku. Kosztowała życie 10 milionów żołnierzy i 5 milionów cywilów. Dodatkowo pod koniec wojny wybuchła epidemia grypy “Hiszpanki”, która pochłonęłą około 80 milionów ofiar – ludności umęczonej i osłabionej przez konflikt światowy. I wojna światowa ostatecznie przekreśliła postanowienia Kongresu Wiedeńskiego z 1815 roku, który nadał ramy funkcjonowania Europy w XIX stuleciu. Wojna pomiędzy zaborcami przyniosła wyzwolenie Polsce po 130 latach niewoli. W wyniku rozstrzygnięć wojennych niepodległość uzyskały też inne państwa Europy, zwłaszcza środkowej i wschodniej. Traktat Wersalski kończący I wojnę światową zmienił granice ale też układ sił. Upadły też liczne monarchie europejskie, a swój koniec znalazły rody panujące Habsburgów, Romanowów i Hohenzolernów. Wojna Rozpoczęła się na Bałkanach. W Sarajewie został zamordowany następca tronu Austro-Węgier Ferdynand Habsburg. To wywołało reakcję mocarstw – Austrii I Rosji. W ślad za decyzjami głównych zainteresowanych graczy poszły reakcje państw sojuszniczych – Niemiec z jednej strony oraz Francji i Anglii z drugiej. Podział Europy na Państwa Centralne i Ententę trwał do zakończenia wojny w listopadzie 1918 roku. Pierwszy konflikt światowy, zwany Wielką Wojną dał początek nowym technikom na polu walki. Powstały pierwsze czołgi, samoloty zaczęto wykorzystywać do obserwacji terenu a później do bombardowań i walki z samolotami wroga. Udoskonalono zabójczą moc karabinu maszynowego. Pierwszy raz na masową skalę użyto w walce gazy bojowe. Z ważniejszych bitew wojny należy wymienić Bitwę nad Marną, pod Verdun, nad Somą, pod Tannenbergiem i Gorlicami oraz bitwę o Gallipoli.

W myśl doktryny Józefa Piłsudskiego Polska miała szansę na wybicie się na niepodległość tylko w chwili, gdy zaborcy w konflikcie staną naprzeciw siebie, a na końcu wszyscy poniosą klęskę. I tak się stało w trakcie I wojny światowej. Zanim doszło do szczęśliwego finału, w chwili wybuchu wojny pod bokiem zaborców zaczęły powstawać polskie formacje wojskowe. Dmowski stawiał na Rosję, natomiast Piłsudski na Państwa Centralne. Zresztą tylko w zaborze austriackim, a dokładnie w Krakowie i Lwowie mogły powstawać polskie organizacje paramilitarne na długo przed wybuchem I wojny światowej. I tak powstawały organizacje Strzelców i Drużyny Strzeleckie. Był to zalążek późniejszych Legionów Polskich. W sierpniu 1914 roku żołnierze 1 Kompani Kadrowej wyruszyli z krakowskich Oleandrów do zaboru rosyjskiego. Towarzyszyli im ułani legionowi pod dowództwem Beliny Prażmowskiego, twórcy 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich. Legiony polskie wzięły udział w bitwach pod Krzywopłotami, Łowczówkiem i Kostiuchnówką. Do legendy przeszła też szarża 2 Pułku Ułanów Legionowych pod Rokitną. Po kryzysie przysięgowym oficerów legionowych umieszczono w obozie w Szczypiornie a Piłsudskiego w twierdzy w Magdeburgu. 11 listopada 1918 roku powrócił on do Warszawy i objął funkcję zwierzchnika sił zbrojnych. Rozpoczęły się walki o granicę odrodzonej Polski, zarówno na wschodzie z Ukraińcami jak i na zachodzie w powstaniach śląskich i powstaniu wielkopolskim. Kolejnym, śmiertelnym zagrożeniem dla powstającej na nowo Polski była wojna z Rosją Bolszewicką. Dopiero zwycięstwo w bitwie warszawskiej 1920 i bitwie niemeńskiej pozwoliło zakończyć zmagania o granice II Rzeczypospolitej.

II RP istniała przez blisko 20 lat – stąd nazwa dwudziestolecia międzywojennego. Ostatecznie zakończyła istnienie we wrześniu 1939 roku po przegranej wojnie obronnej z Niemcami hitlerowskimi i Rosją radziecką. II Rzeczypospolita przyniosła rozwój państwa w obszarze gospodarczym I ekonomicznym a także społecznym. Także w sferze kultury. Centralny Okręg Przemysłowy, Port w Gdyni, nowatorskie konstrukcje w przemyśle cywilnym I militarnym a także rozwój nauki i literatury to znaki firmowe tego okresu.

Kategoria zawiera orły cywilne i wojskowe okresu I wojny światowej i powstań narodowych. Zawiera też orły herbowe i godła odrodzonej Rzeczypospolitej, oraz orły rodzajów sił zbrojnych, tworzone przez Czesława Jarnuszkiewicza i Wojciecha Kossaka. W kolekcji są też odznaki legionowe i strzeleckie oraz polskiej Błękitnej Armii utworzonej we Francji. Są także odznaki szkół i pułków przedwojennego lotnictwa wojskowego, które ma ponad 100 lat istnienia. Kolekcja zawiera także flagi, szachownice i kokardy narodowe, towarzyszące Polakom od XVIII wieku. Breloki przedstawiają polską myśl techniczną oraz kultowe pojazdy i maszyny wojska polskiego. Samolot Łoś, pistolet VIS oraz okręty Orzeł i Błyskawica. Nie mogło też zabraknąć wizerunków i popiersia Józefa Piłsudskiego.

Kubki także prezentują najważniejsze wydarzenia i artefakty tego okresu, podobnie jak czapki.